Westerbork  |  Persoonlijk  | Apollolaan  |   Prins Hendrikkade  |   Amsterdam  |  bijdragen  | Website  |   Search website (Google)

Source: Preface of "Niklas Luhmann in den alten und neuen Faschismen”, Vol. 1, May 2022 (in preparation)

Niklas Luhmanns Zurückhaltung in biographischen Schilderungen schließlich hat immer wieder zu Falschdarstellungen geführt, statt überprüfbare Vermutungen zu inspirieren. Eine Frage wurde mir plötzlich nach 2007 gestellt. Ein guter Bekannter Luhmanns erkundigte sich in Amsterdam sehr besorgt, ob der Bielefelder Soziologe, wie er gelesen habe, NSDAP-Mitglied gewesen sei und ob nicht sein Heimatort Lüneburg bei Bergen-Belsen liege.

Seit kurzem verstehe ich noch besser, warum das für ihn, aber nicht nur für ihn, ein Problem darstellte. Vor dem früheren Wohnhaus seiner Großeltern, Apollolaan 90 in Amsterdam, sind 2015 in einer Zeremonie zwei Stolpersteine aus Messing in den Fußweg eingemauert worden. Sie mahnen, dass André Hertzberger und Selma Hertzberger-Roos 1944 und 1945 durch die Folgen faschistischer Gewalt in und nach Bergen-Belsen umgekommen sind.

Der Fabrikant André Hertzberger war von 1933 bis 1937 Vorsitzender des niederländischen Flüchtlingskomitees für deutsche Juden. Er und seine Ehefrau wurden über das vor der Besetzung für Flüchtlinge aus Deutschland genutzte Lager Westerbork als „Austauschjuden“ ( Geisel) nach Osten in den grausamen Tod deportiert.

Ten slotte heeft Niklas Luhmann's onwil om biografische beschrijvingen te geven herhaaldelijk geleid tot verkeerde voorstellingen in plaats van tot verifieerbare veronderstellingen. In 2007 werd mij plotseling een vraag gesteld. Een goede vriend van Luhmann in Amsterdam informeerde zeer bezorgd of de socioloog uit Bielefeld, zoals hij had gelezen, lid van de NSDAP was geweest en of zijn geboorteplaats Lüneburg niet in de buurt van Bergen-Belsen lag.

Ik begon onlangs beter te begrijpen waarom dit een probleem voor hem was, maar niet alleen voor hem. In 2015 werden tijdens een ceremonie twee messing struikelstenen in het trottoir gemetseld voor het voormalige huis van zijn grootouders, Apollolaan 90 in Amsterdam. Ze waarschuwen dat André Hertzberger en Selma Hertzberger-Roos in 1944 en 1945 zijn omgekomen als gevolg van fascistisch geweld in Bergen-Belsen.

De fabrikant André Hertzberger was van 1933 tot 1937 voorzitter van het Nederlands Vluchtelingencomité voor Duitse Joden. Hij en zijn vrouw werden naar het oosten gedeporteerd naar hun wrede dood als "uitwisselingsjoden" (gijzelaars) via kamp Westerbork, dat voor de bezetting werd gebruikt voor vluchtelingen uit Duitsland.